GİRESUN (AA) - ATAKAN ÇITLAK - Giresun Üniversitesi Fındık İhtisas Koordinatörlüğünce, Giresun'da fındık bahçelerinde kahverengi kokarca popülasyonu ve zarar yoğunluğunun belirlenmesine yönelik araştırma projesi yürütülüyor.

Koordinatör Yardımcısı Doç. Dr. Ali Turan, AA muhabirine, kahverengi kokarcanın fındıkta kalite ve verim kaybına yol açtığını söyledi.

Turan, zararlının, fındık bahçelerindeki popülasyon yoğunluğunu, mevsimsel dağılımını ortaya koymak, zararlının, fındığın fiziksel ve kimyasal özelliklerine verdiği zararı belirlemek amacıyla 2025 Ocak'ta "Giresun İlinde Fındık Bahçelerinde Bulunan Kahverengi Kokarca Popülasyon ve Zarar Yoğunluğunun Belirlenmesi Projesi"ni hayata geçirdiklerini ifade etti.

Giresun genelinde sahil, orta ve yüksek kesimlerdeki fındık üretimi yapılan tüm bahçelerde araştırma yapılması hedeflenen projenin 1,5 yılda tamamlanacağını belirten Turan, "Buralarda böceğin öncelikle çıkış zamanı yoğunluğunu belirleyeceğiz. Daha sonra da hasat sonrasında örnekler alarak inceleyeceğiz. Ne tür değişiklikler yapıyor, bunları ortaya koyacağız." dedi.

Turan, üniversite tarafından desteklenen projeyle kahverengi kokarca zararlarının yanı sıra çözüm önerilerini ortaya koymayı amaçladıklarının altını çizerek, "Hedefimiz, fındıkta kahverengi kokarca ne kadar zarar oluşturuyor, randımanı ne kadar etkiliyor bunları belirlemek." diye konuştu.

Kahverengi kokarcanın fındıktaki zararına ilişkin daha önce kısıtlı alanda yaptıkları araştırmalarda, fındığın 30 randımanın altına düştüğünü tespit ettiklerini vurgulayan Turan, "TMO'nun alım şartları var. Bazı bahçelerdeki fındıklar, bu şartları taşımıyor. Dolayısıyla üretici bunu satamayacak. Giresun'un ilçelerinde sahil, orta ve yüksek kollarda aldığımız örneklerde bunları belirlemeye çalışacağız." ifadelerini kullandı.

- "İklimin uygun olduğu bu dönemlerde çıkışlar başladı"

Doç. Dr. Ali Turan, proje çerçevesinde zararlının fındığın kimyasal özelliklerine etkilerinin de inceleneceğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Fındığın kimyasal özellikleri var. Özellikle doymamış yağ asitleri insan sağlığı açısından çok önemli. Kalp damar hastalıklarına, kolesterole iyi geliyor. Bu özelliği hangi düzeyde etkilemekte, tüm bunları ortaya koyacağız. Üreticinin kaybı hangi düzeyde olacak. Bu çalışma sonuncunda ilde bunları ortaya koymuş olacağız."

Turan, kahverengi kokarca zararlısının sebep olduğu zarara ilişkin daha önce belirli alanlarda yaptıkları araştırmalar sonucunda elde edilen verilere ilişkin de şu değerlendirmede bulundu:

"Daha önceki çalışmalarımızda da zararlı sürecini takip ediyoruz. Randıman düşüklüğüne, dolayısıyla da fındıkta kalite kayıplarına sebebiyet veriyor. Böceğin emgi yaptığı yerde oksidasyon oluşuyor. Bu da fındığın bozulmasına, raf ömrünün kısalmasına neden oluyor, çikolata ve diğer ürünlerde kullanımını engelliyor. Bu değerler üzerinden çalışmalarımız devam ediyor. Geçmiş yıllarda yaptığımız çalışmalarda bazı değerler elde ettik. Örneğin fındıklarda ilk bozulmanın göstergesi serbest yağ asitliğidir. Fındıkta normalde yüzde 0,4 ve altında olması gereken oleik asit miktarının, böcek emgisi olan üründe yüzde 1,5 hatta 2'lere çıktığını tespit ettik."

Turan, kahverengi kokarcanın Giresun'da geçen yıl fındığa zarar vermeye başladığına işaret ederek, "İklimin uygun olduğu bu dönemlerde çıkışlar başladı. Zarar yoğunluğunu takip edip, bu çalışmamızı devam ettireceğiz." dedi.

Doç. Dr. Ali Turan, proje kapsamında bu dönemde fındık bahçelerinde kahverengi kokarcanın yayılım sürecini izlediklerini de sözlerine ekledi.