TRABZON (AA) - MELTEM YILMAZ KARAKURUM - Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deprem ve Yapı Sağlığı Uygulama ve Araştırma Merkezince başlatılan proje ile depremlerin ardından yapay zeka ve robot köpekler kullanılarak hasar tespiti yapılması amaçlanıyor.

KTÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Hacıefendioğlu'nun yürütücülüğünde, İnşaat Mühendisliği ve Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü'nde görevli bazı öğretim üyelerinden oluşan ekip, deprem sonrası hasarların hızlı ve güvenli şekilde tespit edilebilmesine yönelik proje hazırladı.

"Deprem Sonrası Yapı Hasarlarının Hızlı ve Otomatik Tespitinde Robotik Köpek ve Yapay Zeka Kullanımı" adı verilen proje ile robot köpekler ve yapay zeka kullanılarak otomatik bir sistem geliştirildi.

KTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi ve Araştırma Üniversiteleri Destek Programı (BAP13) tarafından da desteklenen çalışma, yapılardaki hasarların tespit edilmesini sağlayarak insan kaynaklı risklerin en aza indirilmesini hedefliyor.

Proje yürütücüsü Prof. Dr. Kemal Hacıefendioğlu, AA muhabirine, üç aşamadan oluşan projenin çıkış noktasının Kahramanmaraş merkezli depremler olduğunu söyledi.

Depremlerin ardından 20 kişilik ekiple bölgede bulunduklarını dile getiren Hacıefendioğlu, hasar tespitinde yaşanabilecek sorunların önüne geçebilmek için projeyi oluşturduklarını vurguladı.

- Yapay zeka hasar türlerini tespit edebiliyor

Yapı hasarlarının A, B, C ve D şeklinde türleri bulunduğunu aktaran Hacıefendioğlu, "Kahramanmaraş depremleri sonrasında elimizde milyonlarca görüntü var. Bu görüntülerle acaba yapay zeka bunları gördüğü zaman 'evet bu binada A türü hasar var', 'bu binada B türü hasar var' veya 'C türü, D türü' diyebilecek mi diye çalıştık. Şu anda gördük ki ilk aşamamızı tamamladık ve bu A, B, C ve D türlerini tespit edebiliyor." diye konuştu.

Projenin ikinci aşamasında deprem sonrası görüntüleri bir vasıta aracıyla elde etmek için çalıştıklarına dikkati çeken Hacıefendioğlu, "Bunu 'Robot köpekle yapabilir miyiz?' diye düşündük, soruşturduk ve kamera görüntülerini uzaktan bize ulaştırabiliyor mu baktık. Baktığımızda görüntü alabiliyoruz ve üzerine derinlik kameraları da konulduğunda daha hassas görüntüler elde edebiliyoruz." ifadesini kullandı.

Hacıefendioğlu, depremin verdiği hasarlara dair görüntülerle çeşitli eğitimler yaptıklarına değinerek, "Modeli, uzaktan aldığı görüntüleri 'evet bu bina ağır hasarlı', 'bu bina orta hasarlı' diyebilecek duruma getirdik. Tabii ki bunun için köpeğe uzaktan ulaşım gerekiyor. Wi-Fi bağlantıları lazım ve bunları da başardık." dedi.

- "Raporlamayı da otomatik hale getirmek istiyoruz"

Projenin üçüncü ve son aşamasında olduklarını bildiren Prof. Dr. Hacıefendioğlu, şöyle devam etti:

"Üçüncü aşamada yaptığımız testleri gerçek bir yapı üzerinde yapabilecek miyiz bunu deniyoruz. Bunun için belediye ile anlaşmalar yaptık. Bir bina üzerindeki çatlakları veya hasarlı olup olmadığını tespit etmek için son aşamaya geçtik. Son aşamada bir de elde ettiğimiz görüntüleri raporlama kısmı var. Bu raporlamayı da otomatik hale getirmek istiyoruz."

Hacıefendioğlu, bunun bir başlangıç projesi olduğunu dile getirerek, "Özellikle yazılım açısından çok önemli. Çünkü yazılımlar elimizde, bilgisayarlarda bulunduğu sürece bizim bunu her türlü cihaza monte etme imkanımız var. Bu robot köpek olur, dron olur, ileriki aşamalarda belki çoklu robotlara ya da daha küçük robotlara dönüşecektir." diye konuştu.

Robot köpeğin yapay zeka ile hasar tespitinde otomatikleşeceğini vurgulayan Hacıefendioğlu, şunları kaydetti:

"Çünkü tek bir odaklanma noktası var. Bir hasara 'A' dediğinde o hasar A olacaktır. Çok fazla görüntü eğitimi alıyor. Dolayısıyla insan kararından çıkmış oluyor. İkinci aşamada da uzaktan bir tespit olacak. Bu uzaktan tespitte insanın can tehlikesi ortadan kalkıyor. Siz dışarıdayken köpek içeriye girecek, bir otomasyon sisteminde binayı dolaşacak, aldığı görüntüler sonucunda otomatik olarak geri dönecek ve biz bilgisayarımızdan bunu raporlayacağız. Binayı hemen o anda orta hasarlı, ağır hasarlı veya hafif hasarlı diye sınıflandırabileceğiz."